Dünyayı birkaç aydır kasıp kavuran ve büyük bir salgına dönüşen CoronaVirüs dünyanın üretim merkezi Çin’den başlayıp artık pek çok farklı coğrafyaya yayılmış durumda.Öyleki Dünyanın En önemli otomotiv ülkelerinden İtalya’nın tamda fabrika merkezlerinin olduğu Kuzey bölgesi karantinaya alınırken, Fransa ve Almanya gibi diğer otomotiv üretim ülkelerinde de virüsün etkisi ve yaşanan can kayıpları artıyor. Bu durumda doğal olarak toplu iş yeri olan fabrikalarda hemen kepenk kapatıyor ya da üretimi azaltıyor.
Gelinen son noktada bu etkenden pek çok sektörde olduğu gibi üretimin pek çok parçasını bu Çin’den ve bu bölgeden temin eden Otomotiv sektörüde direkt etkilenmiş durumda.
Geçen yılı Dünyadaki ve ülkemizdeki ekonomik gelişmelerden ötürü daralarak kapatan Türk otomotiv sektörü bunun etkilerini üretimde çok yaşamasa da, Avrupa’dan araç tedarikinde ve artan 0 araç taleplerinde sorunu yaşıyor. Bu salgının üretime vurduğu darbe geçen yıl ki kriz ortamından sonra yüksek stok maliyeti korkusu sardı. Distribütörlerden ve üreticilerden fazla araç talebinde bulunmayarak dar stokla çalışarak yaşıyorlar.
Buna karşın, yılbaşından bu yana giderek artan satış rakamları olumlu bir ivme ile 0 araç sektörü canlanma işaretleri gösteriyor. Öyle ki son verilere göre şubat ayı otomobil ve hafif ticari araç pazarı 47 bin 122 adet seviyesinde gerçekleşti. 24 bin 875 adet olan 2019 yılı şubat ayı otomobil ve hafif ticari araç pazar toplamına göre satışlar yüzde 89,44 arttı.
Bu veriler sektörün, büyümesini şubat ayında sürdürerek rekorların kırıldığı 2015-2016-2017 yıllarının şubat aylarına yakın seviyede performans gösterdi.
Ancak yukarıda bahsettiğimiz sebeplerden ötürü tüketiciler almak istedikleri araçlar için 3-4 ayı bulan bekleme süreleri ile sıraya girmeye başladılar. Tabii bu da sektörün ithal araçlardaki bir başka korkulu rüyası döviz kur belasını gündeme getirdi. Örnek vermek gerekirse X markanın Y modelini almak isteyen Ahmet Bey, bu araç stoklarda olmadığı için sipariş ile almak durumunda. Kendisi araç almak için kapora verip proforma fatura kesilince marka fabrikaya bu araba için talepte bulunacak. Bu araba ya o markanın üretim merkezindeki stoklardan yüklenip yola çıkacak. Ya da ülkemiz için planlama dışı üretim olduğu için yeni üretim olacak araçlar için sıraya girecek bu durumda da araba nın değeri yükselecek. Örnek olarak döviz karşılığı 150 bin TL ise olası döviz kurundaki artış riskine karşı aracın Türkiye’ye gelip gümrüklenip alıcının teslim almasına hazır hale geliyor. Bu durumda distribütöre faturalandırıldığı günkü fiyat kurunda fark çıkarsa bu tüketiciye yansıyabiliyordu, hatta bazı markalar bunu sabit kur desteği ile aşmaya çalışıldı.
Ancak gelinen son noktada Oyderin açıklamaları bahar ayları ile birlikte sektörün en hızlı satış rakamlarına ulaşması beklenen yaz ayları öncesi stok krizinin çözümlenip tüketicilerin bekleme sorunun ortadan kaldırılması hedeflendi..
Göreceli olarak Türkiye’de üretilen markalarda bu sıkıntı yok ancak onlarında üretimdeki bazı parçaları Çin menşeili almasından ötürü burada da yavaşlamalar olabilir.
Tabii 0 km deki bu arz talep dengesizliği ve 0 km bayilerinde araç olmaması rotayı ,aradıkları otomobillerin 2.elini almaya yöneltti. Tüketicileri doğurmuş bu süreçtede bazı modellerin 2.el fiyatları 0 km leri olmadığı ve bir kaç ay beklenme zorunluluğundan ötürü binlerce tl fazlaya satılır olmuştu. Bu da 2.el sektöründe hızlı fiyat artışı ve ikame araç sıkıntısını gündeme getirdi.
Neticede 2.el Otomobil pazarı 0 km den eskiyen ve satılan araçlarla besleniyor. 0 km araç alamayan müşteri elindeki aracı tutarken burada piyasaya 2.el girmeyince orada da kıtlık oluyor ve fiyatlar yükseliyordu.
Tamamen durum bundan ibaret. Şimdi Oyder den gelen bu açıklamalar piyasa da rahatlama ve beklenti oluşturdu. Dileriz hem coronavirüsün üretim tedarikteki etkisi yavaş yavaş azalır, distribütör firmalar üreticilerle artan talepler üzerine yeni ve kapsamlı bir ek sipariş ve sağlam stok anlaşması yapar. Böylelikle iç pazara gelecek yeni araçlar hem 0 km sektörünü hemde takastan gelecek 2.el araçlarla diğer pazarın kapılarını açıp sektörü rahatlatır.
